



Wstecz













Katowicki Oddział GDDKiA podpisał umowę z firmą Budimex na realizację 10-kilometrowego odcinka drogi ekspresowej S1 Mysłowice – Bieruń. Kierowcy pojadą tym odcinkiem S1 w IV kwartale 2025 r. [...]




[...]


Rozmowa z prof. dr. hab. inż. Andrzejem Kuliczkowskim, byłym prezesem zarządu Polskiej Fundacji Technik Bezwykopowych, cenionym w Polsce i na świecie specjalistą w zakresie. [...]


Jak wynika z najnowszego raportu firmy badawczej Spectis Rynek budowlany w Polsce 2022–2029, po dobrym początku 2022 r. perspektywy dla budownictwa na dalszą część roku rysują się mniej optymistycznie. Do oczekiwanego spowolnienia w sposób pośredni przyczyni się wojna w Ukrainie, która potęguje już wcześniej obserwowane na rynku problemy, takie jak rosnące ceny surowców, materiałów i nośników energii czy niedobór pracowników.[...]


25 czerwca 2022 r. konsorcjum firm STRABAG Sp. z o.o. oraz Budimex S.A. oddało do użytku 12-kilometrowy odcinek trasy ekspresowej S14, od węzła Łódź Lublinek do węzła Aleksandrów Łódzki, stanowiącej południowy fragment zachodniej obwodnicy Łodzi.[...]
Władysław Tryliński wynalazca trylinki
Charakterystyczną sześciokątną płytę betonową z jakiej wykonywano nawierzchnie ulic i dróg zapewne kojarzy większość z nas, nawet osób niezwiązanych z branżą drogową. Tylko nieliczni wiedzą, kto był jej pomysłodawcą i jak wyglądała trylinka zgodna z patentem.
Autor: GDDKiA
Autor: GDDKiA


Patent na „Jezdnię drogową i chodniki z płyt betonowych sześciokątnych” Tryliński uzyskał 24 kwietnia 1933. Wynalazek zgłoszono do Urzędu Patentowego w grudniu 1932 roku, a ogłoszenie patentu nr 18323 nastąpiło we wrześniu 1933 roku. Wielkość płyt betonowych w opisie patentowym określono na takie: o boku 20 cm, grubości 10 cm i wadze 24 kg oraz mniejsze o boku 15 cm i wadze 15 kg. Grubość płyt można było zwiększyć do 12 cm, by dostosowywać je do przewidywanego natężenia ruchu. Po latach prób i doświadczeń optymalnym na drogi okazał się sześciokąt o boku 20, grubości 15 cm i wadze ok. 35 kg. Płyty o grubości 12 cm stosowano głównie na mostach, by zmniejszyć na nich obciążenie lub podjazdach.
Opatentowana płyta stała się bardzo popularnym budulcem dróg, a słowo „trylinka” synonimem nawierzchni z niej układanych. Pomysł na trylinkę zrodził się podczas obserwacji robót w kamieniołomach. Inżynier Tryliński zauważył, że przy obróbce kamienia powstaje sporo nieprzydatnych odpadów. Prawdopodobnie wtedy zrodził się pomysł, by te niepotrzebne ułomki skalne układać na dnie sześciokątnych form i zalewać je betonem, a z tak uzyskanych płyt budować nawierzchnie dróg. Płyty według tego pomysłu stały się odporne na warunki atmosferyczne i ścieranie, gdyż zyskały wierzchnią warstwę z naturalnego materiału skalnego. Sześciokątny kształt płyty był wynikiem obliczeń matematycznych i obserwacji praktycznych. Z obliczeń wynikało, iż obwód sześciokąta jest o 7,5 proc. mniejszy niż kwadratu o tej samej powierzchni, a to z kolei przekładało się na długość spoin pomiędzy płytami, którą trzeba wypełnić. Z obserwacji praktycznych wynikało, że płyty kwadratowe z biegiem użytkowania, w wyniku działających na nie sił, często „traciły” rogi, co i tak prędzej czy później nadawało im kształt mniej lub bardziej zbliżony do sześciokąta. Jednocześnie w nawierzchni powstawały koleiny wzdłuż prostych, podłużnych spoin. Zjawisko to nie ma miejsca w przypadku nawierzchni z trylinki, gdyż nie występują na niej proste spoiny.

Stosowano więc trylinkę dość powszechnie i wykładano nią nie tylko drogi, ale i ulice, chodniki, place, jak również umacniano nimi skarpy i nasypy. Pierwszą próbną nawierzchnię tego typu ułożono w 1933 roku w Nowym Dworze na odcinku 290 metrów. Do 1938 roku wykonano w ten sposób 1 mln m2 dróg oraz ulic i placów w 20 miastach Polski. Od samego początku stale wprowadzano ulepszenia w produkcji oraz organizacji robót. Na przestrzeni 5 lat zwiększyła się wydajność produkcji z 25 do 50 płyt na roboczodniówkę. Początkowy koszt jednostkowy płyty z 6 zł, dzięki zastosowaniu m.in. podkładek na dwie płyty i wprowadzenie taśmowego systemu pracy, udało się obniżyć o połowę. W 1938 roku płyty zaczęto wykonywać na stołach wibracyjnych, co jeszcze zwiększyło wydajność produkcji i obniżyło koszty.
Pod koniec lat trzydziestych zaczęto również powszechnie produkować płyty z samego betonu jako podłoże do nawierzchni asfaltowych. Płyty sześciokątne do budowy dróg okazały się rozwiązaniem tak dobrym, że stanowiły konkurencję dla bruków tradycyjnych, a pod względem łatwości wykonania oraz kosztów produkcji okazały się od nich dużo tańsze.
Nawierzchnie tego typu można gdzieniegdzie spotkać do dzisiaj, chociaż odcinki wykonane według oryginalnych opisów patentowych inżyniera Trylińskiego stanowią niezwykłą rzadkość.
Zdjęcia: GDDKiA oraz BCPW

- WEB Kiosk - Nowoczesne Budownictwo Inżynieryjne
- Facebook - Nowoczesne Budownictwo Inżynieryjne
- Akademia Górniczo-Hutnicza
- Facebook - Budownictwo Inżynieryjne
- Konferencja No-Dig Poland
- Konferencja Przepusty i Przejścia dla Zwierząt
- SITK RP Oddział Kraków
- Polski Kongres Drogowy
- Ogólnopolska Izba Gospodarcza Drogownictwa
- Portal drogowy - edroga.pl
- Wyprawy Mostowe
nbi med!a
ul. Zakopiańska 9/101 | 30-418 Kraków
tel.: 12 292 70 70
ul. Zakopiańska 9/101 | 30-418 Kraków
tel.: 12 292 70 70
Redakcja: redakcja@nbi.com.pl | Marketing: anna.karpinska@nbi.com.pl
Prenumerata: prenumerata@nbi.com.pl | Studio DTP: wydawnictwo@nbi.com.pl

Strona główna |
Redakcja |
Biuro Obsługi Klienta |
Aktualny Numer |
Archiwum NBI |
Galerie |
Patronat medialny |
Wywiady |
Raporty |
Inwestycje |
Katalog branżowy |
Wydawnictwo |
Czasopismo |
Rada Programowa |
Prenumerata |
Portal |
Reklama |
Współpraca |
Newsletter |
Misja> |
Wydane pozycje> |
Oferta> |
Kontakt |
O czasopiśmie |
Plan wydawniczy |
Partnerzy |
Redakcja |
Dlaczego warto? |
Jak zamówić? |
Egzemplarz Okazowy |
O portalu |
Korzystanie z serwisu |
Dlaczegow warto? |
Reklama w czasopiśmie |
Plan wydawniczy |
Kto nam zaufał |
FTP |
Zaproszenie do Współpracy |
Patronat Medialny |
About The Journal |
NBI poleca |

Copyright © nbi med!a 2005 - 2021
Wszelkie prawa zastrzeżone
Wszelkie prawa zastrzeżone
Serwis nie ponosi odpowiedzialności za treść reklam, artykułów sponsorowanych i ogłoszeń.
Jakiekolwiek wykorzystywanie w całości lub we fragmencie materiałów zawartych na www.nbi.com.pl bez zgody wydawcy jest zabronione i chronione prawem.