Rusza drążenie 4 tunelu na S1 Przybędza – Milówka

 

Dłuższe tunele powstają w południowo-wschodnim stoku wzniesienia Żarek (+667 m n.p.m.) i częściowo północno-wschodnim stoku wzniesienia Mała Barania (+659 m n.p.m.) – Białożyński Groń. Tunel TD-2.1 położony jest na jezdni w kierunku Zwardonia. Jego długość techniczna wynosi około 1 km, a użytkowa ok. 984 m. TD-2.2 na jezdni przeciwnej – w kierunku Żywca. Jego długości wynoszą odpowiednio: techniczna – ponad 990 m, a użytkowa prawie 975 m.

Kalota, sztrosa i spąg

Ich przekrój poprzeczny ma kształt podkowiasty wynikający z charakteru pracy konstrukcji. Gabaryty tunelu w wyłomie wynosić będą około 12 m szerokość i 9,5 m wysokości, a odległość pozioma między osiami pary tuneli od około 33,5 do 37,5 m. W związku z dużą powierzchnią przekroju tunelu jest on drążony z podziałem na warstwy: najwyższą zwana kalotą, środkową – sztrosą, oraz najniższą – spągiem.

Obecnie największy postęp prac uzyskaliśmy w tunelu położonym w ciągu jezdni w kierunku Zwardonia (TD-2.1.), wydrążając w kalocie prawie 40 mb, co wraz z częścią zewnętrzną tunelu – wlotem – daje długość 46 mb. Sztrosę wykonano na długości 28 mb, a kompletną obudowę wstępną łącznie ze spągiem na długości 24 mb.

W tunelu w kierunku Żywca (TD-2.2) wykonany jest wlot o długości 8 mb, a drążenie kaloty wykonano na głębokość około 1 mb. Obecnie drążenie jest wstrzymane z uwagi na konieczność zachowania bezpiecznej odległości koordynacyjnej z przodkiem równoległego tunelu (TD-2.1).

Praca w tym tunelu odbywa się w skrajnie ciężkich warunkach geologicznych, tj. w górotworze zbudowanym w większości ze zwietrzeliny łupka szarego występującego głównie jako okruchy skały o niskiej wytrzymałości, silnie spękanej i zawilgoconej.

Aby zagwarantować bezpieczeństwo, drążenie już od samego wlotu odbywa się z zastosowaniem parasola ochronnego w stropie, wykonanego z rur stalowych gęsto rozmieszczonych po obrysie kaloty.
 

Trzecim drążonym tunelem jest TD-1.1 zlokalizowany w rejonie wschodniego stoku wzniesienia Glinne (+1034 m n.p.m.) na jezdni w kierunku Zwardonia. Jego długość techniczna wynosi 795 m, a użytkowa ok. 834 m. Wykonano już część zewnętrzną tunelu o długości blisko 7 mb, wydrążono też prawie 5 mb pod parasolem ochronnym z mikropali. Prace prowadzone są w górotworze zbudowanym z piaskowców o wysokiej wytrzymałości – dochodzącej do 80 MPa, w dużej mierze zeszczelinowanych w bloki o wielkościach kilku metrów sześciennych.

Dla uruchomienia prac w tunelu w kierunku Żywca (TD-1.2), o długości ok. 807 metrów, wykonano już ścianę czołową portalu TD-1 południe. Zabudowywana jest instalacja elektryczna, wodna oraz odwadniająca.

Dotychczas drążąc te tunele, wywieziono 4000 m3 urobku, co daje około 400 do pełna załadowanych wywrotek.

Przed uruchomieniem drążenia tuneli na portalach wykonano wykopy, wzmocnienia skarp z wykorzystaniem gwoździ gruntowych, zbrojenia siatką, obudowy wyprzedzające tunele z mikropali. Trwa umacnianie skarp portalu betonem natryskowym (torkretem).

NATM czyli Nowa Austriacka Metoda Górnicza

Polega ona na tym, że drążenie nie jest wykonywane całym przekrojem tunelu, aby nie osłabić górotworu. W zależności od odkształceń górotworu, które są nieustannie i drobiazgowo monitorowane, dopasowany jest typ zabezpieczeń drążonego otworu. Metoda NATM przewiduje wykonanie wstępnej obudowy z betonu zbrojonego, a w przypadku słabszej części górotworu dodatkowo wzmacnianej za pomocą gwoździ i kotew. Docelowy kształt tunelu uzyskany zostanie po wykonaniu obudowy stałej z betonu zbrojonego.

Technologie, które stosuje się dla drążenia tuneli metodą tradycyjną, czyli taką jaka jest stosowana na tunelach budowanych w Węgierskiej Górce, to m.in. drążenie z wykorzystaniem koparek wyposażonych w młoty hydrauliczne, w młoty typu ripper, w urządzenia typu freza uruchamiane przez wysięgnik teleskopowy, drążenie z zastosowaniem materiałów wybuchowych z zapalnikami z opóźnionym zapłonem. Wybór technologii uzależniony jest od występujących na danym obszarze gruntów. Obecnie drążenie tuneli prowadzone jest za pomocą koparek tunelowych bez użycia materiałów wybuchowych.

Co oprócz tuneli dzieje się na budowie?

Równocześnie trwają pozostałe prace budowlane. Kontynuowane są wykopy w rejonie węzła Przybędza wraz z jego łącznicami. Roboty ziemne prowadzone są również na odcinku estakady EST-1 na długości ul. Zielona Górna, w miejscu mostów drogowych MD-1 – pomiędzy ul. Stromą a Wajdową i MD-2 – w rejonie ul. Stromej oraz na odcinku estakady EST-5 do węzła Milówka wraz z jego łącznicami. Rozpoczęto wykonywanie pali VDW (Vor Der Wand – przed ścianą) na murze oporowym przed węzłem Milówka.

W ramach robót mostowych kontynuowane są wykopy pod podpory estakad EST-1. Zakończono próbne obciążenie pali dla części podpór pod estakady. Rozpoczęto roboty palowe jednej z podpór pod estakadę w rejonie ul. Zielona Górna (EST-1) oraz pod most drogowy nad potokiem Glinny.

Realizowany jest szeroki front robót przy murach i ścianach oporowych, m.in. wzmacnianie skarp z wykorzystaniem gwoździ gruntowych, betonowanie oczepu, wykonywanie drenów wgłębnych, kotew liniowych. Trwają również prace przy drenażu na murach oporowych w rejonie ul. Nad Potokiem.

W ramach robót branżowych prowadzona jest przebudowa sieci wysokiego napięcia linii relacji Żywiec – Rajcza oraz przebudowa sieci linii relacji Węgierska Górka – Rajcza/Żywiec – Rajcza. Kontynuowane jest również montowanie pierwszego zbiornika retencyjnego oraz rozpoczęto montaż dwóch innych.

Tekst i zdjęcia: GDDKiA