GDDKiA: Inwestycje drogowe wymagają rzetelnego nadzoru i pilnowania jakości

 

GDDKiA poruszyła także m.in. kwestię badania wyrobów budowlanych i pobierania próbek na budowach.

GDDKiA kontynuuje dialog z branżą

W spotkaniu uczestniczyło ponad 150 osób,  przedstawicieli  środowiska inżynierów, projektantów  i konsultantów.  Obecni byli również przedstawiciele firm  wykonawczych, organizacji branżowych, Ministerstwa Infrastruktury, Głównego Urzędu Nadzoru Budowlanego oraz urzędów wojewódzkich.  Wśród uczestników znaleźli się także  przedstawiciele Rady Naukowej przy Generalnym Dyrektorze Dróg Krajowych i Autostrad oraz pracownicy GDDKiA.

–  To od  nas  wszystkich, firm, instytucji, zaangażowanych podmiotów  działających w obszarze inwestycji drogowych zależy, czy zakończą się one sukcesem.  Wiemy, ze z tym bywa różnie i nie jest to proste.  Kluczowe jest zaangażowanie wszystkich osób w realizację powierzonych im zadań oraz praca zespołowa, gra do jednej bramki. Drogi budujemy na lata, a to wymaga szczególnej staranności – powiedział Tomasz Żuchowski, p.o. Generalnego Dyrektora Dróg Krajowych i Autostrad.

Obowiązki nadzoru

Trzydzieści różnych firm świadczy  usługi nadzoru inwestorskiego na inwestycjach GDDKiA. Dziewięć spośród nich nadzoruje zadania realizowane na  odcinkach o długości  ponad 100 km dróg,  a  jedna  z nich  świadczy usługi nadzoru na ponad 200 km.

Zadaniem inspektora nadzoru jest reprezentowanie inwestora na placu budowy poprzez sprawowanie kontroli nad przebiegiem prac. Sprawdzana musi być jakość wykonywanych robót oraz zastosowanych materiałów. Nadzór sprawdza i odbiera roboty budowlane ulegające zakryciu, uczestniczy w próbach oraz odbiorach technicznych. Do jego obowiązków należy również potwierdzanie prawidłowości wykonanych robót, a w przypadku wykrycia ewentualnych wad  – potwierdzenie ich usunięcia.

Jakość usług świadczonych przez konsultanta

To jak nadzór inwestorski wywiązuje się ze swoich obowiązków, ma  kluczowy  wpływ na jakość realizowanych prac budowlanych.

Podczas spotkania zasygnalizowane zostały problemy z jakością usług świadczonych przez konsultanta.  Jest to m.in. niska jakość przygotowywanych dokumentów (np. niewystarczająca weryfikacja dokumentów wykonawcy, brak spójności pomiędzy mapami a sytuacją w terenie, niekompletna dokumentacja) czy niska jakość świadczonej usługi (m.in. brak umiejętności zarządzania kontraktem, brak wiedzy o kontrakcie czy  niedostateczna kontrola  podwykonawców).

Problemem jest również niewystarczająca jakość nadzoru nad realizowanymi robotami. Wiąże się to m.in. z odbieraniem przez inspektorów robót, które zostały wykonane niezgodnie z zatwierdzoną dokumentacją projektową bądź niezgodnie ze sztuką budowlaną. Niestety częstą praktyką jest też brak czynnego udziału inspektorów nadzoru na etapie uzyskiwania  decyzji o  pozwoleniu  na użytkowanie.

Musimy wspólnie temu zaradzić, wyciągać stosowne wnioski i podejmować odpowiedzialne działania.

Jakość robót

Inżynier kontraktu posiada szereg uprawnień i obowiązków w zakresie kontroli jakości robót i materiałów. W ich skład wchodzi weryfikacja materiałów na podstawie dokumentów producenta lub wykonawcy  oraz pobór próbek na poczet badań laboratoryjnych lub polowych  niezależnie od wykonawcy. Inżynier kontraktu interpretuje wyniki badań i stwierdza ich zgodność z wymaganiami specyfikacji.

Badania i pomiary na budowie dzielą się na realizowane przez wykonawcę (w ramach własnego nadzoru) oraz kontrolne (w ramach nadzoru zamawiającego).   W przypadku wykrycia nieprawidłowości na  etapie  badań kontrolnych, przeprowadzane są badania arbitrażowe lub kontrolne dodatkowe. To one przesądzają o przyczynach powstania danej wady.

Preferowanymi jednostkami do przeprowadzenia badań arbitrażowych są laboratoria  zamawiającego. W GDDKiA działa 16 akredytowanych laboratoriów drogowych wykonujących szeroki zakres badań materiałów (m.in. asfaltów, betonów, prefabrykatów czy kruszyw). 

Kontrola stosowania wyrobów na budowach

W celu zapewnienia odpowiedniej jakości prac, na budowach odbywają się także kontrole Głównego Urzędu Nadzoru Budowlanego (GUNB), które prowadzone są w oparciu o ustawę Prawo budowlane. Stwierdza ona, że wyroby budowlane mogą być wykorzystywane na krajowym rynku wyłącznie po spełnieniu określonych wymagań. Obowiązek dopilnowania stosowania na budowie dopuszczonych do użytku wyrobów spoczywa, według ustawy, na kierowniku budowy oraz inspektorze nadzoru inwestorskiego.

Kontrola formalna prowadzona przez GUNB służyć ma wykryciu takich nieprawidłowości jak: brak odpowiedniego oznakowania czy deklaracji właściwości użytkowych, niezgodność deklaracji i informacji na etykiecie wyrobu, niezgodność wyrobu ze wskazanym w projekcie budowlanym oraz zamierzone zastosowanie (określone przez producenta) niezgodne ze wskazanym w dokumentacji budowy lub miejscem wbudowania.

Podczas kontroli GUNB pobierane są próbki wyrobów stosowanych na budowie. Procedura ta wynika z zapisów ustawy o wyrobach budowlanych. W 2020 r. do badań najczęściej pobierane były próbki: materiałów termoizolacyjnych, klejów budowlanych oraz wyrobów do zbrojenia i sprężania betonu łącznie z wyrobami pomocniczymi.

Co przy negatywnym wyniku?

Przy negatywnym wyniku zbadanej próbki wyrobu, informacja o wynikach przekazywana jest do producenta oraz do wykonawcy i inwestora danej budowy. Informacja trafia również do właściwego organu nadzoru, który decyduje o podjęciu działań wobec budowy i wyrobów już wbudowanych. Wyniki badań publikowane są także na stronie GUNB. Wyniki badań próbek wyrobu budowlanego mogą stanowić podstawę do wszczęcia kontroli u jego sprzedawcy lub producenta.

Kontrola, prowadzona u sprzedawcy, producenta lub importera wyrobu, obejmuje oględziny wyrobu, oznakowania i wymaganych dokumentów. W jej trakcie zabezpieczone mogą zostać wyroby świadczące o nieprawidłowościach, pobrane mogą również zostać kolejne próbki. W przypadku stwierdzenia niezgodności, wszczynane jest postępowanie administracyjne, którego efektem może być nałożenie kary pieniężnej wysokości do 100 tys. zł.

W przypadku powtarzających się naruszeń ze strony tego samego sprzedawcy lub producenta, sprawa kierowana jest do Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumenta (UOKiK).

Potrzeba współpracy i zaangażowania

Kluczem do sprawnej realizacji inwestycji drogowej jest dobra współpraca wszystkich firm i instytucji zaangażowanych w  cały  proces  oraz odpowiedzialność poszczególnych osób.

W zakresie współpracy inżyniera kontraktu z laboratoriami  GDDKiA na spotkaniu  wskazane zostały obszary wymagające  poprawy  i usprawnienia.  W przeszłości dochodziło bowiem  m.in.  do  zlecania  przez konsultanta badań spoza specyfikacji,  zlecania  badań  w miejscu niedostępnym czy na tzw.  „ostatnią chwilę” (przez co nie  było  możliwości zmobilizowania ludzi i sprzętu na czas).  Podkreślono też, jak ważna jest obecność inżyniera kontraktu  w trakcie  wykonywania kluczowych robót oraz pobierania próbek.

–  Wskazujemy na potrzebę podjęcia odpowiednich działań. Jak zwykle, najwięcej zależy od konkretnych osób  biorących udział w procesie inwestycyjnym  i rzetelności wykonywanej przez nich pracy – powiedział Tomasz Żuchowski, Szef GDDKiA.

W trakcie spotkania  omówione zostały również wątpliwości  dotyczące akceptacji robót  przez konsultanta  i  sposobów  postępowania  względem wykrytych  wad.  Podczas dyskusji, do przedstawionych wniosków odnieśli się przedstawiciele środowiska konsultantów.

Źródło: tekst GDDKiA, www.gov.pl/web/gddkia/